تأثیر قطعی برق بر ماینینگ ارز دیجیتال و اخبار مرتبط در ایران در سال 1404

به گزارش سایت صرافی بیت یونیکس فارسی bitunix ، ماینینگ ارزهای دیجیتال، به‌ویژه بیت‌کوین، در سال‌های اخیر در ایران به دلیل برق ارزان و درآمد دلاری، به فعالیتی جذاب تبدیل شده است. بااین‌حال، قطعی‌های مکرر برق، به‌ویژه در سال 1404، چالش‌های جدی برای ماینرها ایجاد کرده است. این قطعی‌ها، که ناشی از ناترازی تولید و مصرف برق، فرسودگی شبکه، و افزایش تقاضای انرژی است، نه‌تنها ماینینگ غیرمجاز بلکه ماینرهای مجاز را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

در سال 1404، با ادامه تنش‌های اقتصادی و تحریم‌ها، ماینینگ به‌عنوان راهی برای ارزآوری مورد توجه قرار گرفته، اما مشکلات زیرساختی برق، این صنعت را با بحران مواجه کرده است. این مقاله به بررسی تأثیر قطعی برق بر ماینینگ ارز دیجیتال در ایران، اخبار مرتبط در سال 1404، و راهکارهای مدیریت این چالش‌ها می‌پردازد.

مقدمه: ماینینگ و چالش‌های برق در ایران

ماینینگ ارز دیجیتال فرآیندی است که در آن دستگاه‌های محاسباتی قدرتمند (ماینرها یا ریگ‌های ماینینگ) برای حل مسائل ریاضی پیچیده و تأیید تراکنش‌های بلاکچین استفاده می‌شوند. این فرآیند مصرف برق بالایی دارد، به‌طوری‌که هر دستگاه ماینر به‌طور متوسط 2000 وات برق مصرف می‌کند، معادل یک کولر گازی. در ایران، برق یارانه‌ای و ارزان (نسبت به استانداردهای جهانی) ماینینگ را سودآور کرده، اما قطعی‌های برق، به‌ویژه در فصول گرم و سرد سال، این فعالیت را مختل کرده است.

در سال 1404، ایران با ناترازی شدید برق مواجه است. طبق گزارش‌ها، تا 5 درصد از پیک مصرف شبکه برق کشور به ماینرهای غیرمجاز اختصاص دارد، که معادل مصرف دو نیروگاه اتمی است. این وضعیت، همراه با فرسودگی شبکه توزیع، کمبود سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌ها، و افزایش تقاضای برق، ماینینگ را به یکی از متهمان اصلی قطعی‌های برق تبدیل کرده است. اما آیا ماینینگ واقعاً عامل اصلی این بحران است؟ این مقاله با بررسی داده‌ها و اخبار سال 1404، به این سؤال پاسخ می‌دهد و تأثیرات قطعی برق بر ماینرها و راهکارهای موجود را تحلیل می‌کند.

مروری بر وضعیت ماینینگ در ایران

ماینینگ در ایران: فرصت یا تهدید؟

ایران به دلیل برق ارزان، به یکی از مقاصد جذاب برای ماینرها تبدیل شده است. در سال 2018، دولت ماینینگ را به‌عنوان یک صنعت به رسمیت شناخت و تعرفه‌های خاصی برای آن تعیین کرد. بااین‌حال، ماینینگ غیرمجاز، که از برق خانگی، کشاورزی، یا صنعتی یارانه‌ای استفاده می‌کند، به چالشی بزرگ تبدیل شده است. طبق برآوردها، مصرف برق ماینرهای غیرمجاز در ایران تا 2000 مگاوات است، درحالی‌که ماینرهای مجاز تنها 300 تا 350 مگاوات مصرف می‌کنند.

در سال 1404، ماینینگ همچنان به‌عنوان راهی برای دور زدن تحریم‌ها و کسب درآمد دلاری مورد توجه است. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، در سال 1400 اعلام کرد که ماینینگ می‌تواند 3 تا 4 میلیارد دلار ارزآوری داشته باشد و بخشی از کسری بودجه را جبران کند. بااین‌حال، قطعی‌های برق و محدودیت‌های نظارتی، این پتانسیل را محدود کرده‌اند.

وضعیت برق در ایران در سال 1404

ایران با ظرفیت اسمی تولید برق حدود 85,000 مگاوات و ظرفیت واقعی حدود 60,000 مگاوات، با ناترازی قابل‌توجهی مواجه است. تقاضای برق سالانه 5 تا 6 درصد افزایش می‌یابد، اما سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های جدید محدود بوده و تنها 2200 مگاوات ظرفیت جدید در سال‌های اخیر اضافه شده است، درحالی‌که نیاز سالانه 5000 مگاوات است. فرسودگی شبکه توزیع و اتلاف 10 درصد برق تولیدی نیز به این مشکلات افزوده است.

در سال 1404، خشکسالی، کاهش تولید برق‌آبی، و افزایش مصرف در بخش‌های خانگی و صنعتی، قطعی‌های برق را تشدید کرده است. این وضعیت نه‌تنها ماینرها بلکه صنایع کلیدی مانند فولاد و سیمان را نیز تحت تأثیر قرار داده و به اقتصاد کشور آسیب زده است.

تأثیر قطعی برق بر ماینینگ ارز دیجیتال

قطعی برق تأثیرات گسترده‌ای بر ماینینگ در ایران داشته است که در ادامه به‌صورت جامع بررسی می‌شود.

1. توقف فعالیت ماینرهای مجاز و غیرمجاز

قطعی‌های برق، به‌ویژه در تابستان 1404، فعالیت ماینرها را متوقف کرده است. ماینرهای مجاز، که طبق تعرفه‌های صنعتی برق مصرف می‌کنند، در ساعات اوج مصرف (خرداد تا شهریور) با محدودیت مواجه شده‌اند. طبق مصوبه هیئت وزیران، فعالیت ماینینگ در زمان اوج بار ممنوع است و کنتورهای هوشمند مصرف را کنترل می‌کنند. این محدودیت‌ها، درآمد ماینرهای مجاز را کاهش داده و بازگشت سرمایه آن‌ها را به تأخیر انداخته است.

ماینرهای غیرمجاز، که از برق یارانه‌ای استفاده می‌کنند، نیز با شناسایی و قطع برق مواجه شده‌اند. در سال 1404، وزارت نیرو با نصب کنتورهای هوشمند و همکاری با وزارت ارتباطات، شناسایی ماینرهای غیرمجاز را تسریع کرده است. مصرف بالای اینترنت و افت ولتاژ در مناطق مسکونی از نشانه‌های شناسایی این ماینرها است. تا کنون، 126 مزرعه غیرمجاز در استان تهران کشف شده است.

2. افزایش هزینه‌های عملیاتی

قطعی برق ماینرها را به استفاده از ژنراتورهای دیزلی یا بنزینی سوق داده است، که هزینه‌های عملیاتی را به شدت افزایش می‌دهد. سوخت این ژنراتورها گران است و تأمین آن در شرایط تحریم چالش‌برانگیز است. علاوه‌براین، قطعی‌های مکرر به تجهیزات ماینینگ، مانند ASICها و GPUها، آسیب می‌رساند. گرمای تولیدشده توسط ماینرها نیازمند سیستم‌های خنک‌کننده قوی است، که در نبود برق کارایی خود را از دست می‌دهند و خطر سوختن دستگاه‌ها را افزایش می‌دهند.

3. کاهش سودآوری ماینینگ

سودآوری ماینینگ به عواملی مانند قیمت برق، سختی شبکه، و قیمت ارز دیجیتال بستگی دارد. در سال 1404، قطعی‌های برق باعث کاهش زمان فعالیت ماینرها شده و درآمد آن‌ها را کاهش داده است. به‌عنوان مثال، اگر یک ماینر به‌جای 24 ساعت تنها 16 ساعت در روز فعال باشد، درآمد آن 33 درصد کاهش می‌یابد. علاوه‌براین، افزایش تعرفه برق ماینینگ در سال 1402 به 2530 تومان برای هر کیلووات‌ساعت، سودآوری را تحت فشار قرار داده است. در ماه‌های گرم، این تعرفه با ضریب 2 (5060 تومان) محاسبه می‌شود، که هزینه‌ها را دوچندان می‌کند.

4. تشدید نظارت و جریمه‌های سنگین

در سال 1404، قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای مقابله با ماینینگ غیرمجاز وضع شده است. طبق مصوبه جدید، متخلفان با جریمه‌ای معادل چهار برابر نرخ برق صادراتی (100 برابر برق یارانه‌ای) مواجه می‌شوند و ماینرهای غیرمجاز کشف‌شده معدوم می‌گردند. در صورت کشف ماینینگ در نهادهای دولتی، متخلفان به مراجع قضایی معرفی و از خدمت منفصل می‌شوند. قطع برق یا گاز به مدت سه ماه در نوبت اول و یک سال در صورت تکرار، از دیگر مجازات‌هاست. این قوانین، ریسک ماینینگ غیرمجاز را افزایش داده و بسیاری از ماینرهای خانگی را از ادامه فعالیت منصرف کرده است.

5. آسیب به شبکه برق و اقتصاد

ماینینگ غیرمجاز، با مصرف 3 تا 5 درصد از پیک شبکه برق، به شبکه توزیع آسیب می‌رساند و باعث افت ولتاژ و قطعی‌های مقطعی می‌شود. این وضعیت نه‌تنها به خانوارها بلکه به صنایع کلیدی ضرر می‌زند. به گفته هادی سفیدمو، مجری نظارت بر استخراج رمزدارایی‌ها، ماینرهای غیرمجاز معادل دو نیروگاه اتمی برق مصرف می‌کنند، که به اقتصاد کشور و صنایع تولیدی آسیب می‌رساند.

6. مهاجرت ماینرها به کشورهای دیگر

قطعی‌های برق و محدودیت‌های نظارتی، برخی ماینرها را به مهاجرت به کشورهایی مانند قزاقستان، گرجستان، و آمریکا سوق داده است. قزاقستان، که پس از سرکوب ماینینگ در چین به دومین مرکز ماینینگ جهان تبدیل شد، به دلیل برق ارزان و زیرساخت‌های مناسب، مقصد جذابی است. بااین‌حال، این کشور نیز در سال 1404 با محدودیت‌های برق مواجه شده و سقف مصرف 100 مگاوات را برای ماینرها تعیین کرده است، که اعتراضاتی را به دنبال داشته است.

جدیدترین اخبار ماینینگ و برق در ایران در سال 1404

در سال 1404، اخبار متعددی درباره ماینینگ و تأثیر آن بر شبکه برق منتشر شده است. در ادامه، مهم‌ترین این اخبار بررسی می‌شوند.

1. کشف مزارع غیرمجاز و تشدید نظارت

در آوریل 1404 (فروردین 1404)، شرکت توانیر اعلام کرد که با استفاده از کنتورهای هوشمند و تحلیل داده‌های مصرف اینترنت، بیش از 500 مزرعه غیرمجاز در سراسر کشور کشف شده است. هادی سفیدمو، مجری نظارت بر استخراج رمزدارایی‌ها، تأکید کرد که ماینرهای غیرمجاز تا 5 درصد از پیک مصرف برق را به خود اختصاص داده‌اند. وی نصب کنتورهای هوشمند را راهکاری کلیدی برای شناسایی این مزارع دانست.

2. تعرفه جدید برق ماینینگ

در سال 1404، تعرفه برق ماینینگ با نرخ متوسط ریالی برق صادراتی و بر اساس نرخ تسعیر سامانه نیما محاسبه می‌شود. این تعرفه، که در سال 1402 به 2530 تومان برای هر کیلووات‌ساعت تعیین شده بود، در ماه‌های گرم با ضریب 2 اعمال می‌شود. این افزایش هزینه، سودآوری ماینرهای مجاز را کاهش داده و آن‌ها را به استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر یا ژنراتورها ترغیب کرده است.

3. ممنوعیت ماینینگ در ساعات اوج مصرف

طبق مصوبه هیئت وزیران، ماینینگ در ساعات اوج مصرف (خرداد تا شهریور) ممنوع است. حاجی‌رضا تیموری، مدیرعامل شرکت برق استان تهران، اعلام کرد که کنتورهای هوشمند مصرف مزارع مجاز را کنترل می‌کنند و هرگونه تخلف منجر به قطع برق می‌شود. این محدودیت، فعالیت ماینرهای مجاز را در تابستان 1404 به شدت محدود کرده است.

4. پاداش برای معرفی ماینرهای غیرمجاز

وزارت نیرو پاداش 20 میلیون تومانی برای معرفی مزارع غیرمجاز تعیین کرده است. این طرح، که از سال 1399 آغاز شد، در سال 1404 با جدیت بیشتری اجرا می‌شود. گزارش‌ها حاکی از افزایش مشارکت شهروندان در شناسایی مزارع غیرمجاز است، که به کاهش فعالیت‌های غیرقانونی کمک کرده است.

5. آسیب‌های زیست‌محیطی و اجتماعی

در سال 1404، گزارش‌هایی از تأثیر ماینینگ غیرمجاز بر آلودگی هوا منتشر شد. برخی نیروگاه‌ها برای تأمین برق به سوزاندن مازوت روی آورده‌اند، که به آلودگی شدید در کلان‌شهرها منجر شده است. این موضوع انتقادات گسترده‌ای را به دنبال داشته و ماینینگ به‌عنوان یکی از عوامل تشدید این بحران معرفی شده است.

6. ماینینگ و تنش‌های اجتماعی

کشف مزارع غیرمجاز گاهی با درگیری همراه بوده است. در سال 1404، گزارش‌هایی از تیراندازی به مأموران توانیر هنگام جمع‌آوری ماینرهای غیرمجاز منتشر شد. این تنش‌ها نشان‌دهنده مقاومت برخی ماینرهای غیرمجاز در برابر قوانین است.

تحلیل تأثیرات قطعی برق بر ماینینگ

آیا ماینینگ عامل اصلی قطعی برق است؟

با وجود اتهامات علیه ماینینگ، داده‌ها نشان می‌دهند که این فعالیت تنها بخشی از مشکل است. کل مصرف برق ماینینگ در ایران (مجاز و غیرمجاز) حدود 1 تا 5 درصد از تولید برق کشور است. در مقابل، اتلاف 10 درصد برق در شبکه توزیع، فرسودگی نیروگاه‌ها، و کمبود سرمایه‌گذاری، تأثیر بیشتری بر ناترازی برق دارند. مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس، تأکید کرده که علت اصلی قطعی برق، توقف سرمایه‌گذاری و فرسودگی شبکه است، نه ماینینگ.

تأثیرات اقتصادی

قطعی برق نه‌تنها ماینرها بلکه صنایع تولیدی را نیز متضرر کرده است. کاهش تولید در کارخانه‌های فولاد و سیمان به دلیل کمبود برق، به اقتصاد کشور آسیب زده است. از سوی دیگر، ماینینگ غیرمجاز با سوءاستفاده از برق یارانه‌ای، به حقوق عمومی تجاوز می‌کند و هزینه‌های سنگینی به شبکه برق تحمیل می‌کند.

تأثیرات اجتماعی

قطعی‌های برق نارضایتی عمومی را افزایش داده و ماینینگ به‌عنوان یک مقصر آسان مورد انتقاد قرار گرفته است. این موضوع باعث شده که ماینرهای مجاز، که طبق قوانین عمل می‌کنند، نیز تحت فشار افکار عمومی قرار گیرند.

راهکارهای مدیریت چالش‌های قطعی برق در ماینینگ

برای کاهش تأثیرات قطعی برق بر ماینینگ و بهبود وضعیت این صنعت در ایران، راهکارهای زیر پیشنهاد می‌شود:

1. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر

استفاده از انرژی‌های خورشیدی و بادی می‌تواند وابستگی ماینرها به شبکه برق را کاهش دهد. ایران با پتانسیل بالای انرژی خورشیدی، می‌تواند مزارع ماینینگ را به پنل‌های خورشیدی مجهز کند. این رویکرد در کشورهایی مانند ایسلند و کانادا موفقیت‌آمیز بوده است.

2. نصب کنتورهای هوشمند

گسترش استفاده از کنتورهای هوشمند برای شناسایی ماینرهای غیرمجاز و مدیریت مصرف ماینرهای مجاز ضروری است. این فناوری می‌تواند شفافیت را افزایش دهد و از سوءاستفاده جلوگیری کند.

3. اصلاح تعرفه‌های برق

تعرفه‌های برق ماینینگ باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که هم سودآوری ماینرهای مجاز را حفظ کنند و هم از سوءاستفاده جلوگیری کنند. کاهش تعرفه در ماه‌های غیراوج (مانند مهر تا اردیبهشت) می‌تواند انگیزه ماینرها را افزایش دهد.

4. قانون‌گذاری شفاف

مرکز پژوهش‌های مجلس در سال 1401 اعلام کرد که ممنوعیت کامل ماینینگ غیرممکن است. بنابراین، دولت باید با ایجاد چارچوب‌های قانونی شفاف، ماینینگ را ساماندهی کند. صدور مجوزهای ساده‌تر و حمایت از مزارع مجاز می‌تواند فعالیت‌های غیرقانونی را کاهش دهد.

5. سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های برق

برای رفع ناترازی برق، ایران نیاز به سرمایه‌گذاری سالانه 5 میلیارد دلاری در بخش نیروگاهی دارد. این سرمایه‌گذاری می‌تواند با جذب سرمایه خارجی یا استفاده از درآمدهای ماینینگ تأمین شود.

6. آموزش و فرهنگ‌سازی

آموزش ماینرها درباره مدیریت مصرف برق و استفاده از تجهیزات کم‌مصرف می‌تواند به کاهش فشار بر شبکه کمک کند. همچنین، آگاه‌سازی عمومی درباره تفاوت ماینینگ مجاز و غیرمجاز، از تنش‌های اجتماعی می‌کاهد.

استراتژی‌های عملی برای ماینرهای ایرانی

ماینرهای ایرانی می‌توانند با استراتژی‌های زیر تأثیرات قطعی برق را کاهش دهند:

1. استفاده از ژنراتورهای کم‌مصرف

ماینرها می‌توانند از ژنراتورهای هیبریدی (خورشیدی-دیزلی) برای تأمین برق در زمان قطعی استفاده کنند. این ژنراتورها هزینه‌های سوخت را کاهش می‌دهند.

2. ماینینگ در مناطق کم‌تقاضا

راه‌اندازی مزارع در مناطقی با تقاضای برق پایین (مانند مناطق کویری) می‌تواند از قطعی‌های ناشی از اوج مصرف جلوگیری کند.

3. استفاده از ماینرهای کم‌مصرف

دستگاه‌های ASIC جدیدتر، مانند Antminer S19، مصرف برق کمتری نسبت به مدل‌های قدیمی دارند و می‌توانند سودآوری را در شرایط قطعی برق حفظ کنند.

4. همکاری با وزارت نیرو

ماینرهای مجاز می‌توانند با امضای قراردادهای بلندمدت با وزارت نیرو، از تأمین برق پایدار و تخفیف‌های تعرفه‌ای بهره‌مند شوند.

5. تنوع‌بخشی به منابع درآمدی

ماینرها می‌توانند با سرمایه‌گذاری در معاملات اسپات یا استیکینگ ارزهای دیجیتال، وابستگی خود به ماینینگ را کاهش دهند و ریسک قطعی برق را مدیریت کنند.

چشم‌انداز ماینینگ در ایران در سال 1404 و پس از آن

با توجه به چالش‌های موجود، آینده ماینینگ در ایران به عوامل زیر بستگی دارد:

• بهبود زیرساخت‌های برق: سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های جدید و کاهش اتلاف برق می‌تواند ناترازی را کاهش دهد و ماینینگ را پایدارتر کند.
• قوانین حمایتی: تسهیل صدور مجوز و کاهش محدودیت‌های ساعات اوج مصرف، ماینینگ مجاز را تقویت خواهد کرد.
• رشد بازار کریپتو: افزایش قیمت بیت‌کوین و سایر ارزها می‌تواند سودآوری ماینینگ را حفظ کند، حتی در شرایط قطعی برق.
• فناوری‌های جدید: توسعه ماینرهای کم‌مصرف و سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد.

بااین‌حال، اگر ناترازی برق ادامه یابد، تابستان 1404 سخت‌تر از سال‌های گذشته خواهد بود و ماینرها با چالش‌های بیشتری مواجه خواهند شد.

توصیه‌هایی برای ماینرهای ایرانی

1. اخذ مجوز قانونی: ماینرها باید از وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز دریافت کنند تا از جریمه‌ها و مصادره تجهیزات جلوگیری شود.
2. مدیریت مصرف برق: استفاده از تایمرهای هوشمند برای خاموش کردن ماینرها در ساعات اوج مصرف، فشار بر شبکه را کاهش می‌دهد.
3. سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر: نصب پنل‌های خورشیدی می‌تواند هزینه‌ها و وابستگی به شبکه را کاهش دهد.
4. پیگیری اخبار: اخبار ماینینگ و تغییرات تعرفه‌ها را از منابع معتبر مانند  Bitunixe.comو اینستاگرام های خبری مثل مارکت پلاس فارسی دنبال کنید.
5. امنیت تجهیزات: ماینرها را در مکان‌های امن نگهداری کنید تا از سرقت یا مصادره جلوگیری شود.

نتیجه‌گیری

قطعی برق در سال 1404 تأثیرات قابل‌توجهی بر ماینینگ ارز دیجیتال در ایران داشته است. این قطعی‌ها، که ناشی از ناترازی تولید و مصرف، فرسودگی شبکه، و کمبود سرمایه‌گذاری است، فعالیت ماینرهای مجاز و غیرمجاز را مختل کرده، هزینه‌ها را افزایش داده، و سودآوری را کاهش داده است. ماینینگ غیرمجاز، با مصرف 3 تا 5 درصد از پیک شبکه، به شبکه برق آسیب زده و به اقتصاد کشور ضرر وارد کرده است. بااین‌حال، داده‌ها نشان می‌دهند که ماینینگ تنها بخشی از مشکل است و عوامل اصلی قطعی برق، مشکلات زیرساختی و کمبود نیروگاه‌ها هستند.

برای مدیریت این چالش‌ها، دولت باید با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، اصلاح تعرفه‌ها، و قانون‌گذاری شفاف، ماینینگ را ساماندهی کند. ماینرها نیز می‌توانند با استفاده از ژنراتورهای کم‌مصرف، ماینینگ در مناطق کم‌تقاضا، و همکاری با وزارت نیرو، تأثیرات قطعی برق را کاهش دهند. همان‌طور که یکی از کارشناسان در سال 1400 اظهار داشت: «ماینینگ می‌تواند فرصتی برای ارزآوری باشد، اگر درست مدیریت شود.» با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، ایران می‌تواند از پتانسیل ماینینگ بهره‌برداری کند و همزمان چالش‌های برق را مدیریت نماید.

آیا تجربه‌ای از ماینینگ در شرایط قطعی برق دارید؟ نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید!